29 Ekim Üzerine Düşünceler
Esas itibariyle cumhuriyetçilik bence Kemalist Devrimin en önemli prensipini teşkil eder. 19. Yüzyıl Osmanlı modernleşmesinde veya Jön Türkler’de Milliyetçiliği, Halkçılığı(solidarizm), kısmi bir devletçi anlayışı görebilirsiniz. [bkz; Zafer Toprak, Kurucu Felsefe’nin Evriminde Solidarizm Kısmı] Laiklikleşme hamlesi de esas itibariyle 1839 ile başlamıştı[bkz; İlber Ortaylı, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı/ Erik Jan Zürcher, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, S. 69–162]. Tabi Kemalist ihtilal bu hamleleri daha başarılı ve radikal şekilde ifâ ederek başarıya ulaştı ki İnalcık hocanın da yazdığı gibi kemalizm 200 yıllık türk modernleşmesinin en radikal ifadesidir. Fakat işte asıl kemalizmi kemalizm yapan olgu, onu tüm diğer seleflerinden ayıran şey cumhuriyetçilikti. Kemalist devrimden önce kolay kolay cumhuriyetçilik akımına tam anlamıyla rastlayamayız, evet tüzel kişiler vardır; ama bu son derece marjinal olarak kalmıştır. Kemalizmin asıl Jön Türklerden kendini ayırt ede...